Πλευρές από την παρέμβαση στον κλάδο των τροφίμων-ποτών. Του Δημήτρη Δήγκα*

Η ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας στον αγροτοδιατροφικό τομέα επιτρέπει στις σημερινές συνθήκες την παραγωγή ποιοτικών τροφίμων που μπορούν να καλύψουν τις διατροφικές ανάγκες όλης της ανθρωπότητας. Η δυνατότητα αυτή όμως περιορίζεται μέσα στα στενά πλαίσια του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής, με αποτέλεσμα σχεδόν 1 στους 9 κατοίκους στον πλανήτη να απειλείται από την πείνα.

Σύμφωνα με έγγραφο με τον τίτλο «Η κατάσταση της επισιτιστικής ασφάλειας και της διατροφής στον κόσμο», που συντάχθηκε από τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO), τη UNICEF, το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα (PAM) και τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), το 2018 βρέθηκαν σε κατάσταση πείνας περίπου 822 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο. Προσθέτοντας τον αριθμό των ανθρώπων που υποφέρουν από την πείνα με αυτόν των ανθρώπων που πλήττονται από επισιτιστική ανασφάλεια, υπολογίζεται πως περισσότεροι από 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι, εκ των οποίων το 8% ζει στη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη, δεν έχουν τακτική πρόσβαση σε υγιή, θρεπτικά και επαρκή τρόφιμα. Την ίδια ώρα, μεγάλες ποσότητες τροφίμων αποσύρονται, πετιούνται ή καταστρέφονται, ακριβώς γιατί δεν θεωρούνται κοινωνικά αγαθά αλλά εμπορεύματα. Η διατροφή λοιπόν, αντί να είναι κοινωνική αναγκαιότητα και δικαίωμα των ανθρώπων, μετατρέπεται στον καπιταλισμό σε πεδίο κερδοφορίας των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων, όπως συμβαίνει άλλωστε και με την υγεία.

Όσο εξελίσσεται η πανδημία του κορονοϊού, οι επιχειρηματίες του κλάδου αξιοποιούν το «έκτακτο» νομοθετικό πλαίσιο για να επιβάλουν ακόμα σκληρότερους όρους εργασίας και να αποσπάσουν τη μέγιστη συναίνεση των εργαζομένων, στο όνομα της «κοινωνικής προσφοράς» και της «μάχης που όλοι μαζί πρέπει να δώσουμε», όχι βέβαια γιατί έχουν καμιά έγνοια για όλα τα παραπάνω, αλλά για να αυγατίσουν τα κέρδη τους.

Εντατικοποίηση «στο κόκκινο» για να αυγατίζουν τα κέρδη του κεφαλαίου

Σε πολλές επιχειρήσεις η εντατικοποίηση «χτυπάει κόκκινο», οι άδειες ειδικού σκοπού δεν δίνονται, τα μέτρα προφύλαξης είναι ελλιπή, σε πολλές περιπτώσεις οι εργαζόμενοι δουλεύουν ο ένας πάνω στον άλλο, χωρίς μέτρα προστασίας, και οι χώροι δουλειάς γίνονται χώροι διασποράς του ιού. Το Σώμα Επιθεωρητών Εργασίας δεν προβαίνει σε ελέγχους στους τόπους δουλειάς, ακόμα και μετά τις καταγγελίες σωματείων και εργαζομένων. Η «ατομική ευθύνη» σταματάει μόλις οι εργαζόμενοι περάσουν την πύλη του εργοστασίου.

Η κατάσταση αυτή βέβαια δεν είναι σημερινή...

Στους νομούς Πέλλας και Ημαθίας, στις επιχειρήσεις του κλάδου μας εργάζονται περίπου 11.500 άτομα. Απ' αυτούς η πλειοψηφία είναι γυναίκες που εργάζονται εποχιακά ή με καθεστώς μερικής απασχόλησης σε διαλογητήρια φρούτων και κονσερβοποιίες. Σε αυτές τις επιχειρήσεις, που συγκεντρώνονται κυρίως σε Βέροια, Αλεξάνδρεια, Έδεσσα και Γιαννιτσά, απασχολούνται χιλιάδες εργαζόμενοι σε άθλιες συνθήκες, με χαμηλούς μισθούς. Λόγω της εντατικοποίησης και των κακών εγκαταστάσεων, διαπιστώνονται λιποθυμίες το καλοκαίρι από τη ζέστη και εργατικά «ατυχήματα» που δεν δηλώνονται, υπό το φόβο της απόλυσης. Το τεχνικό προσωπικό (οδηγοί κλαρκ, συντηρητές, ηλεκτρολόγοι κ.ά.) εργάζεται 12ωρα. Δεν προσλαμβάνονται δεύτερες βάρδιες και οι εργαζόμενοι δουλεύουν 7 μέρες τη βδομάδα, αμέτρητες απλήρωτες υπερωρίες. Η δουλειά πολλές φορές είναι ανασφάλιστη και κακοπληρωμένη, ενώ είναι κανόνας οι καθυστερήσεις πληρωμών σε μισθούς, Δώρα και επιδόματα. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται το φαινόμενο πολλοί εργοδότες να ζητούν με γκανγκστερικό τρόπο την επιστροφή των Δώρων και των επιδομάτων από τους εργαζόμενους. Παράλληλα, εκβιάζουν και απειλούν με απόλυση πρωτοπόρους εργάτες που σηκώνουν κεφάλι, όπως έγινε με την απόλυση τριών μελών στο ΔΣ του Συνδικάτου μας στο κονσερβοποιείο της εταιρείας «Venus» στη Βέροια.

Το Συνδικάτο Γάλακτος, Τροφίμων και Ποτών Ημαθίας - Πέλλας είναι το μεγαλύτερο ταξικό συνδικάτο στην ευρύτερη περιοχή της Ημαθίας και της Πέλλας. Από την άλλη υπάρχουν εργοδοτικά σωματεία - σφραγίδες, όπως το Σωματείο Διαλογής - Ψύξης, που ανήκει στη δύναμη του Εργατικού Κέντρου Βέροιας και δεν είναι τίποτα άλλο παρά σωματεία παραγωγής νόθων αντιπροσώπων. Σωματεία που είναι μακριά από τα προβλήματα και τις ανάγκες των εργαζομένων. Ήταν αόρατα, χωρίς καμία ανακοίνωση, καμία παρέμβαση, καμία προσπάθεια οργάνωσης των εργαζομένων να δώσουν τη δική τους απάντηση τα χρόνια της καπιταλιστικής κρίσης. Το ίδιο είναι και τώρα, μέσα στη δίνη της επιδημίας του κορονοϊού. Δεν άκουσαν φαίνεται για τα προβλήματα των εργαζομένων στους χώρους δουλειάς, για την ανάγκη λήψης μέτρων για την προστασία της υγείας τους, για τους χιλιάδες που έχασαν τη δουλειά τους, για εκείνους που βιώνουν για χρόνια την ανεργία. Εκείνο που τους ενδιαφέρει, όπως και τη Διοίκηση του Εργατικού Κέντρου Βέροιας, είναι μόνο η καρέκλα τους...

Εντείνουμε την πολύμορφη δράση μας και στις σημερινές συνθήκες

Στην αντίπερα όχθη, στο πλαίσιο της δράσης του Συνδικάτου μας ερχόμαστε σε επαφή με πολλούς εργαζόμενους σε διάφορους χώρους δουλειάς. Σε αρκετούς απ' αυτούς κυριαρχούν αντιλήψεις και ιδεολογήματα που παγιδεύουν, εξαπατούν και τους οδηγούν σε ηττοπαθή στάση, η λογική «δεν γίνεται τίποτα» ή «πάλι καλά που υπάρχει ο εργοδότης και τρώμε μια μπουκιά ψωμί». Κύριος υπεύθυνος γι' αυτήν την κατάσταση, μαζί με την παρέμβαση της εργοδοσίας και την κυρίαρχη προπαγάνδα όλων των αστικών επιτελείων, είναι ο εργοδοτικός και κυβερνητικός συνδικαλισμός, ο οποίος εδώ και χρόνια καλλιεργεί μύθους όπως ο «κοινωνικός διάλογος», η «κοινωνική ειρήνη», ο «κοινός στόχος της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων» κ.ο.κ. Καλλιεργεί ιδίως στους νέους εργαζόμενους τη λογική ότι «οι απεργίες είναι ξεπερασμένες», «οι αγώνες δεν φέρνουν αποτελέσματα» κ.λπ. Εγκλωβίζει κόσμο στη λογική της ανάθεσης και του ατομισμού.

Ο αγώνας όμως μέσα από τα ταξικά σωματεία, και πριν και σήμερα, φέρνει αποτελέσματα. Μετά από κινητοποιήσεις και παρεμβάσεις μας στον ΟΑΕΔ Νάουσας πετύχαμε να δοθεί λύση στο πρόβλημα που προέκυψε με το ταμείο ανεργίας των εποχιακών εργατών. Κινητοποιηθήκαμε με επιτυχία για απλήρωτους εργαζόμενους και πετύχαμε την επαναπρόσληψη απολυμένων. Κάναμε παρέμβαση έξω από τον ΟΑΕΔ και το ΙΚΑ Βέροιας και απαιτήσαμε τη μείωση των ημερομισθίων που χρειάζονται για να μπορεί ο εργαζόμενος να πάρει το επίδομα ανεργίας.

Μετά από παρεμβάσεις μας στο ΣΕΠΕ σε πολλούς χώρους δουλειάς, αναγκάσαμε την εργοδοσία να πάρει τα απαιτούμενα μέσα προστασίας για την υγεία των εργαζομένων. Συμμετείχαμε μαζί με άλλα σωματεία στις κινητοποιήσεις του Εργατικού Κέντρου Νάουσας για τα προβλήματα και τις ελλείψεις του Νοσοκομείου της πόλης και διαδηλώσαμε μαζί με τους υγειονομικούς για τη θωράκιση του δημόσιου συστήματος Υγείας.

Η δράση του Συνδικάτου Γάλακτος, Τροφίμων και Ποτών Ημαθίας - Πέλλας το καθιέρωσε στη συνείδηση εκατοντάδων εργαζομένων ως το μόνο ταξικό σωματείο που μάχεται πραγματικά για τα δικαιώματά τους.

Δεν σταματάμε, δεν μένουμε σιωπηλοί, συνεχίζουμε και οργανώνουμε τη δράση μας για την επόμενη μέρα. Η κυβέρνηση, ο ΣΕΒ, τα επιτελεία της αστικής τάξης, ετοιμάζονται να στείλουν ξανά το λογαριασμό στο λαό. Με αφορμή την πανδημία, ενισχύουν ακόμα περισσότερο το αντεργατικό τους οπλοστάσιο. Τα αστικά ΜΜΕ εν χορώ πλασάρουν το παραμύθι της κυβέρνησης περί «ατομικής ευθύνης», για να κρύψουν κάτω από το χαλί τις διαχρονικές ευθύνες όλων των αστικών κυβερνήσεων μέχρι τώρα, οι οποίες οδήγησαν τη δημόσια Υγεία στο ξεχαρβάλωμα.

Είναι ευκαιρία τώρα για τους εργαζόμενους να αντλήσουν χρήσιμα συμπεράσματα από την πείρα τους, να αναλογιστούν αν αυτή η κατάσταση είναι φυσιολογική, αν αυτό το μέλλον ταιριάζει στους ίδιους και στα παιδιά τους. Να αναρωτηθούν γιατί σήμερα, ενώ υπάρχουν όλες οι δυνατότητες που παρέχουν η επιστήμη και η τεχνολογία, οι ίδιοι δεν μπορούν να καλύψουν ούτε τις στοιχειώδεις ανάγκες τους. Ο καπιταλισμός σάπισε και βρωμάει, η αναρχία στην παραγωγή και το κυνήγι του κέρδους είναι οι αιτίες που γεννάνε τα προβλήματα.

Μετά τις κινητοποιήσεις του προηγούμενου διαστήματος και την Πρωτομαγιά, καλούμε τους συναδέλφους μας να μη σκύψουμε το κεφάλι, να αγωνιστούμε μέσα από το ταξικό μας σωματείο για τα μικρά και τα μεγάλα προβλήματά μας, να δυναμώσουμε την οργάνωση και την πάλη σε κάθε χώρο δουλειάς του κλάδου.

Δημήτρης ΔΗΓΚΑΣ

*Γραμματέας του Εργατικού Κέντρου Νάουσας, ταμίας του Συνδικάτου Γάλακτος, Τροφίμων και Ποτών Ημαθίας - Πέλλας